เมื่อพูดถึงอาชีพนักจิตวิทยา หลาย ๆ คนอาจจะยังไม่รู้หรือไม่เข้าใจดีนักว่า นักจิตวิทยาคือใคร? และทำหน้าที่อะไรกันบ้าง? ส่วนหนึ่งเป็นเพราะการทำงานส่วนใหญ่ของนักจิตวิทยานั้นเป็นการทำงานร่วมกับผู้ป่วยจิตเวชเป็นส่วนใหญ่ แต่เมื่อเวลาผ่านไป ปัญหาสุขภาพจิตกลับกลายเป็นปัญหาสามัญที่ไม่ว่าใครต่างก็มีปัญหากันได้ อาชีพนักจิตวิทยาจึงเป็นที่รู้จักมากขึ้นและผู้คนให้ความสำคัญมากขึ้นตามลำดับ
อย่างไรก็ดี อาชีพนักจิตวิทยานั้นถือว่ายังใหม่มาก ยังถูกมองว่ามีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางจิตเป็นส่วนใหญ่ รวมไปถึงมีความเข้าใจผิดอีกมากมายเกี่ยวกับวิชาชีพนี้ วันนี้เราจะไป 5 ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับนักจิตวิทยากัน
นักจิตวิทยาอ่านใจคนได้?
เป็นความเข้าใจผิดที่ถูกเชื่อกันมาอย่างยาวนานว่านักจิตวิทยาที่ศึกษาจิตใจมนุษย์นั้นมีความสามารถในการอ่านใจคนราวกับใช้เวทย์มนต์ ซึ่งความเชื่อนี้เป็นเรื่องที่ผิด นักจิตวิทยาไม่สามารถถอ่านใจคนได้ แต่สิ่งที่ทำได้คือการสังเกตพฤติกรรมและอาจรวมไปถึงการทำนายพฤติกรรม ซึ่งเป็นทักษะและความรู้ที่เกิดจากการสังเกตและการใช้ความรู้ทางด้านสถิติและความน่าจะเป็นอันเป็นวิชาที่จำเป็นต่อนักจิตวิทยามาใช้ต่อยอดในการทำนายพฤติกรรมคนอื่นเสียมากกว่า
นักจิตวิทยาสามารถใช้หลักทางจิตวิทยาควบคุมคนได้?
การจะเข้าใจคนอื่นได้ เราต้องเข้าใจการทำงานของจิตใจ ซึ่งนักจิตวิทยาจำเป็นต้องร่ำเรียนทฤษฎีและแนวคิดต่าง ๆ ในการทำความเข้าใจผู้คนผ่านมุมมองที่แตกต่างกันไป ความรู้เหล่านี้ถูกร่ำเรียนเพื่อใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้คนให้ดีขึ้น ไม่ใช่เพื่อใช้ในทางที่ไม่ดี อาทิ การควบคุมผู้อื่น หรืออย่างที่รู้จักกันว่า Gaslighting บ้างก็เรียกว่า Manipulation
นักจิตวิทยาไม่มีปัญหาสุขภาพจิตเลยแม้แต่นิดเดียว?
หากคุณคิดว่านักจิตวิทยาไม่มีปัญหาสุขภาพจิตเลย นั่นเป็นความเชื่อที่ผิดและห่างไกลจากความเป็นจริงมาก นักจิตวิทยาก็เป็นมนุษย์คนหนึ่งที่มีปัญหาชีวิตทั่วไปเช่นเดียวกับผู้ป่วยหรือผู้เข้ารับบริการ เนื่องด้วยวิชาชีพและจรรยาบรรณ ทำให้นักจิตวิทยายังสามารถรักษาความเป็นมืออาชีพและทำงานได้อย่างราบรื่น แต่เมื่อผ่านพ้นเวลางานไป พวกเขาก็มีเรื่องราวในจิตใจที่ต้องจัดการเช่นกัน ต่อให้นักจิตวิทยาจะดูแข็งแกร่งเพียงใดก็ตาม แต่นักจิตวิทยาก็มีนักจิตวิทยาเป็นของตัวเองเช่นเดียวกับคนทั่วไปนั่นแหละ
นักจิตวิทยาวินิจฉัยอาการทางจิตได้?
ในส่วนนี้มีความถูกต้องเพียงครึ่งหนึ่ง เพราะนักจิตวิทยา หรือจะระบุให้ชัดเจนมากกว่านั้นก็คือนักจิตวิทยาคลินิก มีหน้าที่ในการช่วยสังเกตอาการและช่วยเหลือด้านการวินิจฉัยอาการผู้ป่วยร่วมกับจิตแพทย์นั่นเอง ทั้งนี้ทั้งนั้น นักจิตวิทยาคลินิกก็ไม่มีสิทธิ์ไปฟันธงเลยว่าผู้ป่วยแต่ละคนมีอาการป่วยทางจิต แต่ถ้าหากเป็นการวินิจฉัยเบื้องต้นนั้นก็สามารถทำได้
นักจิตวิทยามีคำตอบให้กับทุกปัญหา?
หลาย ๆ คนน่าจะเข้าใจว่า การเข้ารับคำปรึกษาร่วมกับนักจิตวิทยานั้นจะทำให้พวกเขารู้คำตอบของทุกปัญหาที่เผชิญหน้าอยู่ ในส่วนนี้มีส่วนถูกเพียงเสี้ยวหนึ่ง เพราะนักจิตวิทยามีหน้าที่ในการช่วยให้คำปรึกษา เป็นการช่วยให้ผู้เข้ารับบริการเข้าใจปัญหาด้วยตัวเองและหาคำตอบด้วยตัวเอง ไม่ใช่ให้คำตอบแก่ผู้เข้ารับบริการไปเลย หากแต่สิ่งที่นักจิตวิทยาสามารถมอบให้ได้นั้นคือแนวทางหรือวิธีการที่จะช่วยให้ผู้เข้ารับบริการเข้าใจตนเองและเข้าใจปัญหา อันนำไปสู่วิธีการแก้ไขปัญหาได้ในท้ายที่สุดนั่นเอง แต่ผู้เข้ารับบริการก็จำเป็นต้องให้ความร่วมมือด้วยนะ
สุดท้ายแล้ว นักจิตวิทยาไม่ได้เป็นผู้วิเศษที่อ่านใจใครก็ได้หรือรักษาอาการป่วยทางจิตได้ในพริบตาเดียว หากแต่นักจิตวิทยาเป็นอาชีพหนึ่งที่อยากช่วยให้ผู้คนรับมือกับปัญหาภายในใจและปัญหาภายนอกได้อย่างเหมาะสม เพื่อให้ทุกคนใช้ชีวิตได้อย่างเป็นปกติและมีความสุขนั่นเอง หวังว่าผู้อ่านจะเข้าใจอาชีพนักจิตวิทยามากขึ้นนะ
