วิธีการดูแลสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นสุขภาพกายหรือสุขภาพจิตก็ตาม แต่ละคนต่างก็มีวิธีการดูแลหรือวิธีที่เหมาะสมแตกต่างกันไป บางคนอาจจะชอบออกกำลังกายเบา ๆ ด้วยการวิ่ง หรือบางคนชอบออกกำลังกายแบบหนักไปทางคาร์ดิโอหรือ HIIT บางคนอาจจะชอบวิธีการลดน้ำหนักด้วยการซอยกินหลาย ๆ มื้อ หรือบางคนอาจจะชอบทำ Fasting หรือการอดอาหารก็เป็นได้ การดูแลสุขภาพจิตก็เช่นกัน บางคนมักจัดการอารมณ์ด้วยการอยู่กับตัวเองก่อน หรือบางคนชอบที่จะมีคนซัพพอร์ต ทุกคนต่างล้วนมีวิธีการดูแลตนเองแตกต่างกันไป
แต่ถึงจะมีวิธีการที่แตกต่างกัน แต่หัวใจของการดูแลตัวเองนั้นล้วนมีเป้าหมายเดียวกันคือทำให้ตัวเราในตอนนี้รู้สึกดีขึ้น เพื่อให้ส่งผลดีต่อตัวเราในอนาคตด้วย ซึ่งการทำ Mindfulness หรือการฝึกสติ ก็เป็นหัวใจหนึ่งในการดูแลตัวเองทั้งในด้านสุขภาพกายและสุขภาพจิตเช่นเดียวกัน
แต่ว่า Mindfulness คืออะไร?
ก่อนที่เราจะไปดูถึงความสำคัญหรือคุณประโยชน์ของ Mindfulness หรือ การฝึกสติกันนั้น หนึ่งในคำถามยอดฮิตที่หลาย ๆ คนน่าจะสงสัยกันอยู่ไม่น้อย นั่นก็คือ Mindfulness คืออะไร?
Mindfulness คือการฝึกสติ เมื่อพูดถึงการฝึกสติแล้ว หลาย ๆ คนน่าจะเข้าใจว่า Mindfulness ผูกยึดไว้กับแง่มุมศาสนาเป็นหลัก ซึ่งมีส่วนที่ถูกต้องอยู่ประมาณหนึ่ง ในแง่ที่ว่า Mindfulness ถือว่าเป็นวิธีการที่ช่วยทำให้ผู้คนไม่ยึดติดกับปัจจัยรอบข้างและใช้เวลาอยู่ในความเป็นปัจจุบันเป็นหลัก ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของศาสนาพุทธที่ให้ความสำคัญเรื่องการปล่อยวางเป็นหลักนั่นเอง
มาถึงตรงนี้ หลาย ๆ คนอาจจะยังคงสับสนอยู่ว่า แล้วนอกเหนือจากมุมมองทางศาสนาแล้ว การฝึกสติ หรือ Mindfulness คืออะไรกันแน่? มันก็คือวิธีการที่ช่วยให้เราอยู่กับปัจจุบันมากขึ้น ละทิ้งห้วงอดีตที่ผ่านพ้นไปและห้วงอนาคตที่ยังไม่มาถึง ช่วยให้เราจัดการตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ และให้ความสำคัญกับสิ่งที่เกิดขึ้นในเวลานี้เป็นหลัก ซึ่งล้วนช่วยให้เรารับรู้และสัมผัสถึงสิ่งที่เกิดขึ้นรอบ ๆ ตัวเราได้ตามความเป็นจริง หรือเรียกง่าย ๆ ว่าช่วยให้เรามีสติเพื่อใช้ชีวิตในตอนนี้ได้อย่างมีความสุขและมีประสิทธิภาพมากที่สุด พอเรามีสติมันก็จะช่วยให้เราจัดการตัวเองและสิ่งรอบข้างได้อย่างมีประสิทธิภาพตามไปด้วย
ความสำคัญของการฝึกสติ Mindfulness
จากงานวิจัยทางจิตวิทยา กระบวนการทางจิตวิทยา ไปจนถึงการทำบำบัดต่าง ๆ การฝึกสติ หรือ Mindfulness ถึอว่าเป็นหนึ่งในวิธีการหรือกระบวนการที่ช่วยให้มนุษย์แต่ละคนสามารถจัดการกับชีวิต ความคิด และปรับปรุงตัวเองให้ใช้ชีวิตได้อย่างเป็นสุขได้มากยิ่งขึ้น เช่น การจัดการความเครียด ความเครียดมักเกิดจากความกังวลต่อปัญหาในอนาคตหรือความกลัวต่ออุปสรรคปัญหาที่เกิดขึ้น การฝึกสติจะช่วยให้เราโฟกัสกับสิ่งที่เกิดขึ้นตรงหน้า พอเราให้ความสำคัญกับสิ่งที่เกิดขึ้นในตอนนี้ได้แล้ว มันจะช่วยให้เราใจเย็นลง และทำให้เราค่อย ๆ มองหาวิธีการจัดการกับมันได้อย่างเหมาะสมต่อไป
เช่นเดียวกับกระบวนการบำบัดอย่าง CBT หรือ Cognitive Behavioral Therapy ที่ให้ความสำคัญกับการปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงความคิดและพฤติกรรมของผู้เข้ารับการบำบัดให้สามารถใช้ชีวิตอย่างเป็นปกติสุขได้ ซึ่งการฝึกสตินี้เองก็ช่วยปรับความคิดให้ผู้คนหันมาใส่ใจกับตัวตนและความต้องการของตัวเองในตอนนี้ได้มากขึ้น พอความคิดเราโฟกัสกับปัจจุบันแล้ว มันก็ช่วยให้เราแสดงพฤติกรรมที่ตอบสนองความคิดของเราออกมา เช่น ตอนนี้เราเครียดเรื่องอนาคตจนไม่เป็นอันทำอะไรนอกจากนั่งคิดมาก แต่ถ้าเกิดเราทำการฝึกสติแล้ว มันจะช่วยดึงเราให้มาอยู่กับปัจจุบันมากขึ้น ทำให้เราเลือกที่จะจัดการกับปัญหาหรือสิ่งที่เกิดขึ้นตรงหน้าก่อน เป็นต้น
วิธีการฝึกสติ Mindfulness ทำได้อย่างไรบ้าง?
- การนั่งสมาธิ
- การทำ Grounding
- การสำรวจร่างกายตัวเอง Body Scanning
- การฝึกหายใจ
- การจดบันทึก Journal
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ วิธีการฝึกสติ ได้ที่นี่
โดยสรุปแล้วการฝึกสติ หรือ Mindfulness คือวิธีการที่ช่วยให้เราโฟกัสกับปัจจุบันได้ดีขึ้น อันส่งผลต่อภาวะอารมณ์ สุขภาพกาย และสุขภาพจิตโดยรวมของเรา รวมถึงเป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการทางจิตวิทยาต่าง ๆ อีกด้วยนั่นเอง
