เคยไหม รู้สึกไม่มั่นคง ไม่หนักแน่น ไม่มั่นใจ ไม่ดีพอ สงสัยในตัวเอง รู้สึกกลัวกับการเผชิญหน้าสิ่งต่าง ๆ และอีกสารพัดความรู้สึกไม่ดี เวลาเจออะไรที่สะกิดใจนิดหน่อยก็ทำให้เราเศร้าซึมได้ง่าย ๆ เจอฟีดแบคงาน เจอติในที่ทำงาน ทั้ง ๆ ที่รู้อยู่แก่ใจว่ามันเป็นเพราะทุกคนอยากให้งานออกมาดีที่สุดจริง ๆ แต่เราก็ยังรู้สึกว่าคำติเหล่านั้นส่งผลกระทบต่อตัวเราอยู่ดี หรือเวลาเจอคนพูดถึงรูปร่างหน้าตาของเรา เช่น ผอมเกินไป อ้วนเกินไป สิ่งเหล่านี้ก็ทำให้เรารู้สึกไม่มั่นใจในตัวเองและรู้สึกไม่ดีพอ หรือเป็นความรู้สึกที่เกิดขึ้นในความสัมพันธ์ เช่น กลัวแฟนไม่รัก ซึ่งก็เป็นรูปแบบหนึ่งของความรู้สึก Insecure ได้เหมือนกัน
ความรู้สึกไม่มั่นคงนั้นมีชื่อเรียกว่า ความ Insecure หรือ Insecurity ซึ่งคือความรู้สึกไม่มั่นคงทางจิตใจ ในอีกแง่หนึ่งสามารถตีความได้ว่า เป็นคนอ่อนไหวง่าย และมีความหมายครอบคลุมในหลาย ๆ ด้านของชีวิต ทั้งไม่มั่นคงในตัวตน ไม่มั่นคงในความสัมพันธ์ หรือความไม่มั่นคงทางความรู้สึก โดยความรู้สึกนี้เป็นส่วนหนึ่งของความวิตกกังวล หรือ Anxiety หากปล่อยให้ความรู้สึกนี้เกิดขึ้นบ่อยครั้งหรือนาน ๆ เข้า สามารถส่งผลต่อการรับรู้คุณค่าของตัวเราเอง (Self-Esteem) กลายเป็นคนที่มองตัวเองแย่ มองไม่เห็นคุณค่าในตนเอง มองคุณค่าในตัวเองต่ำ (Low Self-Esteen) อีกทั้งสามารถส่งผลให้เรากลายเป็น People Pleaser ที่พร้อมโอนเอนและรับใช้ผู้อื่นจนลืมนึกถึงความต้องการของตัวเองได้อีกด้วย แต่ในบางกรณี ความรู้สึก Insecure อาจส่งผลให้เราแสดงออกว่ามีความมั่นใจแบบผิด ๆ เช่น มองว่าคนอื่นไม่เก่งและดีเท่าที่ควร ตัดสินผู้อื่น อิจฉาคนที่ดีกว่า คล้าย ๆ กับตัวร้ายในละครที่ชอบดูถูกนางเอกนั่นแหละ แบบนี้ก็เรียกว่าเป็นความไม่มั่นคงทางจิตใจเช่นกัน
แล้วความรู้สึก Insecure หรือเจ้า Insecurity นี่มาจากไหนกัน?
โดยปกติแล้ว เรื่องนี้มักถูกพูดถึงควบคู่กันกับ Attachment Style หรือรูปแบบของความผูกพันในครอบครัว หากตอนเด็ก ๆ เราได้รับการดูแลเอาใจใส่ที่ไม่เหมาะสม โดนเพิกเฉย โดนปฏิเสธ ไม่ได้รับความรักในปริมาณที่เหมาะสมจากพ่อแม่ อย่างเช่น ตอนเด็ก ๆ เราถามพ่อแม่เรื่องรอบตัว แต่พ่อแม่ไม่ตอบแถมดุว่าเราว่าถามทำไม ทำให้เรารู้สึกแย่และจำฝังใจ จนอาจส่งผลให้เรารู้สึกไม่มั่นใจที่จะถามคำถามเมื่อโตขึ้น กลัวการถาม และกลัวผู้อื่นรำคาญเหมือนที่พ่อแม่เคยทำกับเราเมื่อตอนเด็ก ๆ เป็นต้น ซึ่งความไม่มั่นคงทางจิตใจนี้ สามารถส่งผลไปถึงรูปแบบความสัมพันธ์กับคู่รักของเราได้อีกด้วย เช่น เราอาจจะไม่กล้าสงสัยในตัวแฟน กลายเป็นเชื่อแฟนทุกอย่างและยอมทำทุกอย่างเพื่อให้เขาอยู่ในความสัมพันธ์ ซึ่งจริง ๆ แล้วการยอมมากไปก็ไม่ใช่เรื่องที่ดีเท่าไหร่นะ
ถ้ามันแย่ขนาดนี้ มีวิธีจัดการกับความรู้สึก Insecure หรือ Insecurity ไหม?
แน่นอนว่า “ได้” โดยหลัก เริ่มจากเราต้องหันมาโฟกัสกับตัวเองให้มากขึ้น ทำความรู้จักตัวเอง ทำความเข้าใจตัวเองว่าเราป็นใคร เรามีข้อดี-ข้อเสียอย่างไร เราสามารถพัฒนาและปรับปรุงส่วนไหนของเราได้บ้าง ชื่นชมข้อดีของตัวเอง ปรับปรุงข้อเสียของตัวเอง และโอบกอดตัวตนที่แท้จริงของตัวเองด้วยความรักและความเคารพ ถ้าหากเรารักและเคารพตัวเรามากพอแล้ว เราจะไม่เอาคุณค่าของเราไปอิงกับคนอื่น เราจะรู้คุณค่าของเรา รู้ว่าควรอยู่ตรงไหน ซึ่งสิ่งเหล่านี้จำเป็นต้องใช้เวลา ไม่จำเป็นต้องรีบร้อน ทุก ๆ อย่างที่เกี่ยวข้องกับตัวตนของเราจำเป็นต้องใช้เวลาในการทำความเข้าใจและเรียนรู้ที่จะรักตัวเอง
