ว่าด้วยเรื่องของสุขภาพจิตสุขภาพใจ Mental Health คืออะไรกันแน่?

หากพูดถึงเรื่องสุขภาพของร่างกายทั้งภายนอกและภายในของเราทุกคน สุขภาพกายเป็นสิ่งที่ทุกคนเข้าใจความหมายและความสำคัญของมันได้เป็นอย่างดีว่ามันคือภาวะที่เกิดขึ้นกับร่างกายของเรา แถมยังสังเกตได้ง่ายเนื่องจากอาการทางกายมีการแสดงออกให้เห็นอย่างชัดเจน ป่วยก็คือป่วย เหนื่อยก็คือเหนื่อย มีผื่นแดง รู้สึกคัน มีอาการปวดหัว ฯลฯ อาการทางกายเหล่านี้ทำให้เราดูแลสุขภาพกายได้อย่างทันท่วงที แต่เมื่อพูดถึงเรื่องราวของสุขภาพจิตที่เกิดขึ้นภายในจิตใจของเรากลับกลายเป็นสิ่งที่ดูแลได้ยากและสังเกตได้ยาก เนื่องจากสุขภาพจิตเป็นเรื่องของภาวะข้างในจิตใจของเราที่เรามองไม่เห็น ถ้ามองไม่เห็นและจับต้องไม่ได้แบบนี้ การทำความเข้าใจเรื่องสุขภาพจิตจึงกลายเป็นเรื่องที่ยากกว่าเรื่องสุขภาพกาย แล้วเราจะทำความเข้าใจสุขภาพจิตของเราได้อย่างไรกัน?

บทความนี้เราจะมาพูดถึงสุขภาพจิตและการดูแลสุขภาพจิตของเรา เพื่อให้เราทุกคนเข้าใจและรู้เท่าทันปัญหาสุขภาพจิตมากขึ้น!

สุขภาพจิต Mental Health คืออะไรกันแน่?

Mental Health คือ การป่วยจิตเวชอย่างเดียวหรือเปล่า?

Mental Health คือ ถ้าเราไม่มีอาการป่วยทางจิตก็ไม่ต้องใส่ใจสุขภาพจิตใช่ไหม?

Mental Health คือ สุขภาพจิต แล้วสุขภาพจิตคืออะไร?

ถ้าหากสุขภาพกายหมายถึงภาวะความเป็นอยู่ของร่างกายที่เป็นสุข แข็งแรงดี และไร้โรคภัยไข้เจ็บ สุขภาพจิตก็คือภาวะความเป็นอยู่ของจิตใจของเราที่เป็นสุขนั่นเอง ซึ่งเมื่อพูดถึงจิตใจแล้ว จิตใจของเรานั้นมีอีกหลายเรื่องราวหลากหลายด้านที่เกี่ยวข้อง ตั้งแต่อารมณ์ ความรู้สึก ความคิด พฤติกรรม การแสดงออก การป่วยโรคทางจิตเวช การรับมือกับความเครียดต่าง ๆ ไปจนถึงความเกี่ยวข้องระหว่างสุขภาพจิตและสิ่งภายนอก อย่างเช่น การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น การมีส่วนร่วมกับคนในสังคม เป็นต้น ทั้งนี้ทั้งนั้น เนื่องด้วยเรื่องของจิตใจที่มีความหมายและมีความเกี่ยวข้องกับด้านอื่น ๆ ที่กว้างมาก เราจึงขอย้ำนิยามของ สุขภาพจิต หรือ Mental Health ไว้อย่างกระชับว่า ภาวะทึ่จิตใจของเราเป็นสุข นั่นเอง

แล้ว สุขภาพจิต Mental Health ที่ดีเป็นแบบไหน?

สุขภาพจิตที่ดีคือการที่เรามีความสุข แต่การมีความสุขอย่างเดียวก็ไม่ได้เป็นข้อบ่งชี้ของการมีสุขภาพจิตที่ดี แต่การมีสุขภาพจิตที่ดียังรวมไปถึงมิติอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น การมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับอาการทางจิต หรือความเสี่ยงของอาการทางจิตได้เป็นอย่างดี การรู้จักตัวเองเป็นอย่างดี การมองโลกที่เหมาะสม มีการแสดงพฤติกรรมที่เหมาะสมต่อสถานการณ์ต่าง ๆ มีการจัดการตัวเองที่ดี ควบคุมตัวเองได้ มีทักษะในการจัดการอารมณ์ การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นที่ดี เป็นต้น ด้วยความที่เรื่องราวทางด้านจิตใจนั้นมีความหมายที่กว้างมาก ตัวชี้วัดของการมีสุขภาพจิตที่ดีจึงกว้างตามไปด้วย แต่จากงานวิจัย What is good mental health? A scoping review (2019) นั้นได้แบ่งเกณฑ์การวัดสุขภาพจิตที่ดีไว้ถึง 14 ข้อด้วยกัน 

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ เช็กลิสต์สุขภาพจิตดี ได้ที่นี่  

ถ้าอยากดูแลสุขภาพจิต Mental Health ของตัวเอง ต้องเริ่มต้นอย่างไร?

วิธีการดูแลสุขภาพจิต Mental Health ของเรานั้นทำได้หลายวิธี ในบทความนี้เราขอยกตัวอย่าง 10 วิธีในการดูแลสุขภาพจิต Mental Health ของเราให้มีความสุขกันอย่างยั่งยืนกัน

• ดูแลอาหารการกิน
• การนอนหลับ
• ทำกิจกรรมที่ตัวเองชอบ
• หมั่นสังเกตความรู้สึกของตัวเอง
• ออกกำลังกาย
• ฝึก Mindfulness
• รักษาความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง
• เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมบ้าง
• มีวิธีการผ่อนคลายความเครียดที่เหมาะสม
• เข้าพบนักจิตวิทยาเมื่อไม่สบายใจ

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ วิธีการดูแลสุขภาพจิต Mental Health ได้ที่นี่

เพราะสุขภาพจิต หรือ Mental Health เป็นเรื่องสำคัญ หากปล่อยละเลยจนเจ็บป่วยขึ้นมาจะดูแลยากไม่ต่างจากปัญหาสุขภาพกาย ดังนั้น เราควรมีการหมั่นดูแลสุขภาพจิตควบคู่ไปกับสุขภาพกายให้แข็งแรงในระยะยาวดีกว่า